Nieuw kenniscentrum maakt placebo-onderzoek toegankelijk voor de zorg en de samenleving
Positieve verwachtingen over een behandeling vergroten de kans op succes. Daarom stimuleert het Center for Interdisciplinary Placebo Studies Leiden onderzoek naar placebo-effecten. Ook biedt dit nieuwe centrum expertise en trainingen aan voor zorgverleners. Bij de opening gaven de oprichters alvast een voorproefje van hun VR-communicatietraining.
Het initiatief voor het eerste Nederlandse kenniscentrum op dit gebied komt van Leidse wetenschappers die onderzoek doen naar placebo-effecten. Ze werken allen interdisciplinair en combineren ontdekkingen uit diverse vakgebieden zoals de Psychologie, Neurowetenschappen en Biomedische wetenschappen. Dat doen ze in samenwerking met (inter)nationale wetenschappers van andere discplines, medisch onderzoekers in ziekenhuizen, maatschappelijke partners en innovatieve bedrijven. Het Center for Interdisciplinary Placebo Studies Leiden – afgekort als IPS – is op 13 april officieel geopend in het Academiegebouw.
Rol van verwachtingen
De Leidse wetenschappers doen grensverleggend onderzoek naar placebo-en nocebo-effecten en de rol van verwachtingen. ‘Het gaat zowel om de verwachtingen van patiënten als die van de zorgverleners’, aldus hoogleraar Gezondheidspsychologie Andrea Evers. ‘Als mensen positieve verwachtingen hebben over een behandeling is de kans groter dat deze goed aanslaat. En omgekeerd kunnen negatieve verwachtingen lichamelijke klachten verergeren – het nocebo-effect. Wij onderzoeken hoe gedrag, gedachten en gevoelens lichamelijke klachten en het verloop van een behandeling beïnvloeden.’
Belang onderzoek voor zorg en patiënten
Een goed vertrouwen in de zorgverlener en een optimale communicatie tussen arts en patiënt zijn dus cruciaal. Het centrum maakt placebo-en nocebo-onderzoek toegankelijk en biedt diverse diensten aan voor professionals. Kindercardioloog Arno Roest van het LUMC is een van de partners met wie de Leidse wetenschappers samenwerken: ‘We zijn erg blij met deze samenwerking in het onderzoek waarvan de resultaten ten dienste komen van onze zorg voor patiënten en trainingen die direct toepasbaar zijn.’
Demonstratie training met VR-tool
Als een belangrijke eerste stap heeft het kenniscentrum samen met het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik en VR-specialist The Simulation Crew een klinische toepassing ontwikkeld: een communicatietraining voor zorgverleners ter bevordering van behandeleffecten. In deze training leren zorgverleners met E-learning en een Virtual Reality-tool hoe ze door communicatie placebo-effecten kunnen optimaliseren en nocebo-effecten minimaliseren. De eLearning is gratis te downloaden via het Instituut voor Verantwoord Geneesmiddelgebruik.
Opening op 13 april
Het onderzoek naar placebo-effecten heeft de laatste twintig jaar grote sprongen gemaakt, zo benadrukten de psychologen Judy Veldhuijzen en Liesbeth van Vliet op de officiële opening. Eric Jutten van The Simulation Crew legde uit hoe de training met een VR-tool zorgt voor een zo realistisch mogelijk voorbereiding op de praktijk. Medici hebben hier veel belangstelling voor, aldus Monique Dirven van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik. ‘Er valt een wereld te leren in het contact met patiënten’, beaamde huisarts Ariëtte Sanders die ook betrokken was bij de ontwikkeling van de training. ‘Het is zo belangrijk dat artsen en verpleegkundigen zich nog bewuster worden van communicatietechnieken.’ Als het aan haar ligt wordt de training niet alleen als nascholing gegeven, maar ook al ingezet in de reguliere medische opleidingen. ‘Jong geleerd, is oud gedaan!’
