Andrea Evers over haar onderzoek
'Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in het snijvlak tussen gedragskunde, geneeskunde en technologie', vertelt Evers. 'Omdat niet veel onderzoekers dit gebied opzoeken is hier heel veel innovatie mogelijk. En juist mensen met chronische aandoeningen zoals diabetes of hartklachten hebben met dit snijvlak te maken. Een ziekte kent zowel biologisch als fysiologisch factoren en er zijn maar weinig behandelingen die daarop inspelen. Techniek kan hierbij een belangrijke rol spelen, het maakt meten en volgen mogelijk en je kunt apps ontwikkelen om mensen te ondersteunen bij gezond gedrag. De benoeming tot Medical Delta hoogleraar is voor mij dan ook een hele mooie bevestiging van wat ik mijn hele academische leven al doe: interdisciplinair samenwerken.'
Waarom is samenwerken belangrijk?
'Wat je nu nog vaak ziet is dat kennis niet wordt opgeschaald, omdat iedereen met z’n eigen groepje iets nieuws wil uitvinden. Maar daarmee komen we niet verder en dat is zonde. We moeten juist breed samenwerken en onderzoeken met elkaar verbinden. Zodat we elkaar beter maken en kennis versterken. We hebben drie topuniversiteiten in Zuid-Holland die ieder heel verschillend zijn, expert zijn op hun gebied, en die nu samenwerken. Dat vind ik fantastisch om te zien. Naast netwerken bouwen en contacten leggen willen we binnen Medical Delta ook vaker gezamenlijk projecten ontwikkelen. Een goed voorbeeld is het al lopende BENEFIT project waarmee we mensen met hart- en vaatziekten ondersteunen om een gezonde leefstijl lang vol te houden. Hierin zijn diverse onderzoekers aan elkaar verbonden en wordt er samengewerkt met een breed scala aan maatschappelijke en private partners. Een ander voorbeeld dat nog op de planning staat, is het Healthy Society project met de gemeente Leiden. Hierin gaan onderzoekers, inwoners en maatschappelijke partners samenwerken met als doel Leiden de gezondste stad van Nederland te maken.'
Wat zijn de uitdagingen bij samenwerking?
'Samenwerken wordt vaak onderschat, omdat mensen extra moeite moeten doen. Je moet allereerst zelf bedenken wie jouw werk kan verrijken en dan proactief het contact zoeken. En vervolgens de tijd nemen om de meerwaarde van samenwerking uit te leggen en om elkaar te leren begrijpen. Als je dat goed doet, ontstaat er wederzijds enthousiasme. Vervolgens moet je dat omzetten in onderzoeksvoorstellen. Die weer nieuwe vragen oproepen, zoals welke methode er gebruikt gaat worden. Omdat je op een snijvlak werkt moet je continu nieuwe stappen zetten en is niet alle expertise al voorhanden. Op deze manier onderzoek doen vraagt dan ook extra tijd en middelen. Je moet je daarvan bewust zijn. Maar met een beetje lange adem en enthousiasme kom je er uiteindelijk wel. De beloning is dat je uiteindelijk onderscheidend bent, dat je de grenzen van de wetenschap probeert te verleggen en nieuwe paden inslaat die voor anderen een verschil kunnen maken.'
Wat motiveert jou om het snijvlak van disciplines op te zoeken?
'De traditionele weg is vaak niet vernieuwend genoeg om een verschil te kunnen maken. Ik vind het juist leuk en belangrijk om nieuwe wegen te zoeken en het levert ook impactvolle resultaten op. Uit onderzoek naar placebo-effecten bijvoorbeeld, blijkt hoe belangrijk de context is voor het slagen van een behandeling. Het is niet alleen een medicijn dat het werk doet; er speelt veel meer. Om dat duidelijk te maken is onderzoek nodig. Zodat artsen dit weten en er rekening mee houden. Het maakt voor de genezing na een hartoperatie bijvoorbeeld heel veel uit hoeveel stress iemand ervaart. En toch krijgt het maar heel weinig aandacht in de reguliere zorg. Chronische ziektes nemen in Nederland toe door een ongezonde leefstijl. Terwijl er weinig aan preventieprogramma’s wordt gedaan, omdat ziektekostenverzekeringen dat niet altijd vergoeden. We betalen daardoor wel voor ziektes en niet voor gezondheid, dat is een rare prikkel. Als we dat doorbreken kan onze maatschappij nog veel beter worden.'
Waar staat Medical Delta over tien jaar?
'Over tien jaar is interdisciplinair samenwerken de norm en hebben we misschien wel een grote universiteit. Medical Delta loopt hierop voorop, maar kan zich nog wel verbreden met meer aandacht voor sociale wetenschappen. Ik vind ook dat we de naam mogen veranderen naar Health Delta waarin we nog veel meer de brede kijk op gezondheid en preventie centraal stellen.'
Door welke andere onderzoeker ben je verrast?
'Thomas Hankemeier van de Universiteit Leiden. Vanuit de biowetenschappen richt hij zich op brede diagnostiek en gepersonaliseerde gezondheidsstrategieën. Wij lobbyen vanuit een verschillende achtergrond eigenlijk voor hetzelfde. Goed dat je elkaar dan binnen Medical Delta tegenkomt en de verbinding ziet.'
Dit artikel maakt deel uit van een serie waarin we de negen nieuwe Medical Delta hoogleraren uitlichten. Klik hier voor de andere portretten die tot nu toe zijn gepubliceerd. Het onderzoek van Andrea Evers draagt bij aan het programma Healthy Society en aan het wetenschappelijke programma Medical Delta eHealth & selfmanagement for a healthy society
